علت لرزش فرمان در سرعت پایین؛ وقتی فرمان در ترافیک می‌لرزد
لرزش فرمان در سرعت پایین معمولاً مربوط به مشکلات ابتدایی و سطحی‌تر است، اما همین ایرادهای کوچک اگر نادیده گرفته شوند، می‌توانند به خرابی‌های سنگین‌تر تبدیل شوند. یکی از رایج‌ترین دلایل این نوع لرزش، تنظیم نبودن فشار باد لاستیک‌ها یا تاب داشتن رینگ‌هاست. وقتی لاستیک‌ها باد کافی نداشته باشند یا یکی از آن‌ها نامتعادل شده باشد، فرمان شروع به لرزش می‌کند. از طرفی اگر دست‌اندازهای شهری آسیب جزئی به رینگ‌ها زده باشند، فرمان در سرعت پایین هم این موضوع را با لرزش منتقل می‌کند.
اما مشکل فقط لاستیک‌ها نیست. اگر سیبک فرمان یا بوش‌های جلوبندی دچار فرسودگی باشند، در سرعت پایین با هر تلنگر کوچک آسفالت، فرمان لرزش خفیفی پیدا می‌کند. همچنین خرابی شمع‌ها یا اختلال در عملکرد انژکتور می‌تواند لرزش موتور را به فرمان منتقل کند.
درواقع اگر فرمان در سرعت پایین می‌لرزد، احتمال زیاد مشکل از بخش‌های ارزان‌تر، قابل تعمیرتر و در دسترس‌تر است. با بررسی ساده می‌توان این مشکلات را تشخیص داد و مانع آسیب دیدن جلوبندی شد.
علت لرزش فرمان در سرعت بالا؛ لرزش‌های خطرناک بزرگراهی
وقتی فرمان در سرعت بالا می‌لرزد، موضوع جدی‌تر است. لرزش فرمان در سرعت‌های بالای ۸۰ یا ۹۰ کیلومتر معمولاً به معنی وجود مشکل در بالانس چرخ‌هاست. بالانس نبودن چرخ‌ها باعث میشود وزن روی لاستیک‌ها به‌طور یکنواخت پخش نشود و همین ناهماهنگی، فرمان را در سرعت بالا به لرزش می‌اندازد.
گاهی هم لاستیک‌ها دچار ساییدگی یک‌طرفه یا برآمدگی می‌شوند و این مشکلات تنها در سرعت بالا خودشان را نشان می‌دهند. اگر مدت طولانی با لاستیک‌های فرسوده رانندگی کنید، جلوبندی خودرو فشار اضافه‌ای تحمل می‌کند و در نهایت خرابی سیستم تعلیق اجتناب‌ناپذیر میشود.
از طرف دیگر، خرابی یا لق بودن میل تعادل و دسته‌موتورها نیز می‌تواند در سرعت بالا باعث لرزش فرمان شود. وقتی وزن ماشین در سرعت‌های بالا روی محور جلو بیشتر میشود، کوچک‌ترین خرابی در جلوبندی باعث لرزش شدید میشود.
اگر لرزش فقط در سرعت بالا رخ می‌دهد، مهم‌ترین قدم این است که سرعت را کم کنید و در اولین فرصت بالانس چرخ‌ها، وضعیت لاستیک‌ها و سلامت جلوبندی را بررسی کنید.
علت لرزش فرمان هنگام ترمز کردن؛ نشانه واضح مشکل در دیسک ترمز
یکی از بدترین و مهم‌ترین انواع لرزش فرمان، لرزش هنگام ترمز گرفتن است. این نوع لرزش تقریباً همیشه نشانه مشکل در دیسک ترمز است. تاب داشتن دیسک یا داغ شدن بیش از حد آن در اثر ترمزگیری‌های شدید باعث میشود هنگام فشرده شدن پدال ترمز، فرمان شروع به لرزش کند.
دیسک‌های ترمز به مرور زمان دچار تاب حرارتی می‌شوند؛ یعنی وقتی در سرازیری‌ها یا توقف‌های ناگهانی بیش از حد ترمز می‌گیرید، دیسک بیش از حد داغ میشود و به مرور سطح آن نامسطح میشود. این نامسطحی هنگام تماس لنت با دیسک باعث لرزش فرمان میشود.
البته خرابی بوش‌ها، سیبک‌ها یا ناهمترازی فرمان هم می‌تواند لرزش هنگام ترمز را تشدید کند، اما دیسک ترمز معمولاً مهم‌ترین متهم است. در این شرایط، بهتر است خودرو را به صورت فوری بررسی کنید، چون رانندگی با دیسک تاب‌دار می‌تواند سیستم ترمز را به شدت تضعیف کند و ایمنی راننده را به خطر بیندازد.
علت لرزش فرمان هنگام دنده عقب؛ لرزش‌های خاص شرایط پارک و حرکت آهسته
لرزش فرمان هنگام دنده عقب موضوعی است که بسیاری از رانندگان تجربه می‌کنند. این لرزش معمولاً ناشی از فشار نامتقارن محور جلو هنگام عقب رفتن است.
گاهی هم خرابی دسته‌موتورهای جلو باعث میشود هنگام عقب رفتن، لرزش موتور به فرمان منتقل شود. همچنین اگر سطح زمین ناهموار باشد یا چرخ‌ها هنگام دنده عقب در زاویه غیرطبیعی قرار بگیرند، فرمان دچار لرزش میشود. در خودروهای کارکرده، گاهی خرابی کمک‌فنرهای جلو نیز هنگام عقب رفتن خودش را نشان می‌دهد.
علت لرزش فرمان روی دست‌اندازها؛ ارتباط مستقیم با جلوبندی
وقتی فرمان روی دست‌اندازها یا چاله‌ها می‌لرزد، تقریباً مطمئن باشید مشکلی در سیستم تعلیق یا جلوبندی وجود دارد. بوش‌های فرسوده، سیبک‌های خراب، کمک‌فنرهای ضعیف یا میل فرمان لق می‌تواند دلیل اصلی باشد.
اگر این لرزش را نادیده بگیرید، ممکن است در نهایت مجبور به تعویض قطعات گران‌قیمت شوید. رانندگی زیاد روی دست‌اندازها، مخصوصاً در خودروهای داخلی، باعث فشار بیش از حد روی جلوبندی میشود و این بخش از خودرو نیاز به بازدید منظم دارد.
علت لرزش فرمان هنگام روشن کردن خودرو؛ انتقال لرزش موتور به فرمان
این لرزش معمولاً از دسته‌موتورها یا خود موتور ناشی میشود. اگر یکی از دسته‌موتورها پاره یا ضعیف شده باشد، لرزش موتور به بدنه و فرمان منتقل میشود. همچنین تنظیم نبودن موتور، خرابی شمع‌ها یا کثیفی انژکتورها نیز می‌تواند لرزش اولیه را ایجاد کند.
این نوع لرزش خطرناک نیست، اما اگر ادامه‌دار باشد، به معنای وجود یک مشکل مکانیکی یا برقی در سیستم احتراق است.
جدول مقایسه دلایل لرزش فرمان در موقعیت‌های مختلف
| موقعیت | مهم‌ترین علت | شدت خطر | هزینه احتمالی رفع مشکل |
|---|---|---|---|
| سرعت پایین | لاستیک کم‌باد، تاب رینگ | کم | کم تا متوسط |
| سرعت بالا | بالانس نبودن چرخ | متوسط تا زیاد | متوسط |
| هنگام ترمز | تاب دیسک | زیاد | متوسط تا زیاد |
| دنده عقب | فشار محور جلو، دسته موتور | کم | کم |
| دست‌انداز | خرابی جلوبندی | زیاد | متوسط تا زیاد |
| روشن کردن خودرو | خرابی دسته موتور، شمع‌ها | کم | کم |
جمع‌بندی؛ لرزش فرمان را جدی بگیرید
در نهایت اگر بخواهیم یک نتیجه‌گیری روشن داشته باشیم، باید بگوییم که بررسی علل لرزش فرمان خودرو فقط یک موضوع آموزشی نیست؛ یک ضرورت واقعی برای حفظ امنیت، سلامت خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیرات است. هر لرزش فرمان معنای خاصی دارد؛
گاهی یک لرزش کوچک در سرعت پایین می‌تواند نشانه مشکل ساده‌ای مانند باد لاستیک باشد، اما همان لرزش اگر در سرعت بالا یا هنگام ترمز دیده شود، ممکن است خبر از مشکلی خطرناک‌تر مثل خرابی دیسک ترمز یا بالانس چرخ‌ها بدهد.
اگر راننده آگاهی هستید، لرزش فرمان را نادیده نمی‌گیرید. بهترین کار این است که علائم را دقیق بررسی کنید، محل وقوع لرزش را مشخص کنید و براساس آن اقدام لازم را انجام دهید.
یادتان باشد که تشخیص سریع و دقیق مشکل، همیشه از تعمیرات گران‌قیمت آینده جلوگیری می‌کند.
سؤالات متداول درباره بررسی علل لرزش فرمان خودرو
۱. چرا فرمان خودرو در سرعت بالا می‌لرزد؟
رایج‌ترین علت لرزش فرمان در سرعت‌های بالای ۸۰ کیلومتر، بالانس نبودن چرخ‌هاست. ساییدگی لاستیک، تاب رینگ و خرابی میل تعادل هم می‌توانند این لرزش را شدیدتر کنند. بررسی چرخ‌ها اولین قدم است.
۲. لرزش فرمان هنگام ترمز گرفتن نشانه چیست؟
تقریباً همیشه نشانه تاب داشتن دیسک ترمز است. در مواردی خرابی بوش‌ها و جلوبندی نیز لرزش هنگام ترمز را ایجاد می‌کند، اما دیسک ترمز مهم‌ترین عامل است و باید سریع بررسی شود.
۳. چرا فرمان ماشین در سرعت کم یا ترافیک می‌لرزد؟
این نوع لرزش معمولاً ناشی از باد کم لاستیک، تاب جزئی رینگ، خرابی سیبک‌ها یا مشکل در دسته موتور است. لرزش‌های خفیف در سرعت کم معمولاً به مشکلات کوچک‌تر برمی‌گردند.
۴. علت لرزش فرمان هنگام دنده عقب چیست؟
اغلب از فشار نامتقارن روی محور جلو، خرابی دسته‌موتور یا زاویه نامناسب چرخ‌ها در هنگام عقب رفتن ایجاد میشود. در خودروهای کارکرده، ضعف کمک‌فنرها هم دلیل رایج است.
۵. چرا فرمان روی دست‌اندازها بیش از حد می‌لرزد؟
این مورد تقریباً همیشه به جلوبندی مرتبط است. بوش‌های خراب، سیبک‌های فرسوده، کمک‌فنرهای ضعیف یا لقی میل فرمان باعث لرزش شدید روی چاله‌ها میشود. بازدید جلوبندی ضروری است.
۶. لرزش فرمان هنگام روشن کردن خودرو از چیست؟
معمولاً از خرابی دسته‌موتورها، ضعف شمع‌ها یا کثیفی انژکتورها ناشی میشود. لرزش کوتاه طبیعی است، اما لرزش مداوم نشان‌دهنده مشکل موتور یا سیستم احتراق است.
۷. آیا لرزش فرمان می‌تواند خطرناک باشد؟
بله، برخی لرزش‌ها مخصوصاً هنگام ترمز یا سرعت بالا بسیار خطرناک هستند و می‌توانند به از دست رفتن کنترل خودرو منجر شوند. تشخیص سریع علت کاملاً ضروری است.
۸. اگر فرمان فقط گاهی می‌لرزد، مشکل جدی است؟
بله؛ حتی لرزش‌های مقطعی هم نشانه وجود عدم‌تعادل، خرابی بوش یا حتی ایراد در لاستیک‌هاست. این لرزش‌ها با گذشت زمان شدیدتر می‌شوند و هزینه تعمیر را بالا می‌برند.
۹. لرزش فرمان بیشتر در خودروهای جلو‌محور اتفاق می‌افتد یا عقب‌محور؟
در خودروهای جلو‌محور شایع‌تر است، چون بیشتر وزن و سیستم فرمان روی محور جلو قرار دارد. ماشین‌های عقب‌محور نیز لرزش دارند اما معمولاً با شدت کمتر.
۱۰. برای رفع لرزش فرمان از کجا شروع کنم؟
بهترین ترتیب بررسی:
۱) بالانس چرخ‌ها
۲) فشار باد و سلامت لاستیک
۳) جلوبندی (سیبک، بوش، میل تعادل)
۴) دیسک ترمز
۵) دسته‌موتورها
۶) شمع‌ها و سیستم احتراق
این ترتیب دقیقاً مطابق رفتار لرزش‌ها و ارزان‌ترین تا گران‌ترین حالت است.